“रक्षाबंधनाच्या अनोख्या कथाः परंपरा आणि आधुनिकतेचा संगम”

रक्षाबंधन हा सण आपल्या संस्कृतीतील एक अद्वितीय रत्न आहे, जो आपल्याला भाऊ-बहिणीच्या नात्यातील प्रेम, आदर, आणि आपुलकीचा आनंद अनुभवण्याची संधी देतो. हा सण केवळ एक धाग्याचा उत्सव नाही, तर एक विश्वासाचा धागा आहे जो आपल्या भावनांना एकत्र जोडतो. बहिणी आपल्या भावांना राखी बांधून त्यांच्याकडून सुरक्षेची वचन घेतात, परंतु या सणाचं खरं सौंदर्य त्याच्यातील निःस्वार्थ प्रेमात आहे.

राखी बांधण्याचा सोहळा जरी पारंपरिक असला तरी त्यामागील भावना मात्र अत्यंत आधुनिक आहेत. हे एक नातं आहे जे वय, अंतर, किंवा काळाच्या बंधनांवर अवलंबून नाही. आजच्या काळात, जेव्हा आपण सर्वजण आपल्या व्यस्त जीवनात गुंतलो आहोत, अशा वेळी हा सण आपल्याला आठवण करून देतो की कुटुंबाच्या जडणघडणीत या नात्यांचा किती महत्त्वाचा वाटा आहे.

रक्षाबंधन सणाचे मूळ प्राचीन भारतीय परंपरांमध्ये आहे, परंतु नेमके कोण आणि कधी याची सुरुवात केली हे ठामपणे सांगता येत नाही. इतिहासात असे म्हटले जाते की हा सण वैदिक काळापासून कशा ना कशा रूपात साजरा केला जात होता. काही प्रसिद्ध दंतकथा आणि महाकाव्यांमध्ये याचा उल्लेख आहे:

1.द्रौपदी आणि श्रीकृष्णः

महाभारतातील कथेनुसार, द्रौपदीने एकदा श्रीकृष्णाच्या बोटाला जखम झाल्यावर आपल्या साडीचा टुकडा फाडून त्याच्या बोटाला बांधला. श्रीकृष्णाने त्याला रक्षासूत्र मानून तिचे रक्षण करण्याचे वचन दिले.

2.राणी कर्णावती आणि हुमायूँ:

या कथेनुसार, चित्तोडच्या राणी कर्णावतीने आपले राज्य वाचवण्यासाठी मुघल बादशाह हुमायूँला राखी पाठवली होती. हुमायूँने त्याला आपली बहीण मानून मदत केली.

3.यम आणि यमुनाची कथाः

यम, मृत्युचा देव, आणि यमुनादी, यमुनानदी यांची कथा प्रसिद्ध आहे. यमुनाने यमाला राखी बांधली आणि त्याच्याकडून नेहमी तिचे रक्षण करण्याचे वचन घेतले. त्यावेळी यमाने यमुनाला वर दिला की, जो कोणी त्या दिवशी आपल्या बहिणीला राखी बांधून तिचे रक्षण करील, त्याचे आयुष्य वाढेल.

या कथांमधून रक्षाबंधनाच्या सणाचे विविध सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक पैलू समजायला मदत होतात. प्रत्येक गोष्ट भावाभगिनीच्या बंधनाचे महत्व आणि त्यागाचे प्रतिक आहे.

Author : Pranali Patil